Bursa Księży Jezuitów im. Ks. Władysława Gurgacza SI w Nowym Sączu powołana została do istnienia przez Prowincjała Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie 15.08.1991 r. Placówka usytuowana jest w centrum miasta, a mieszkający w niej wychowankowie mają możliwość dogodnej egzystencji podczas nauki w sądeckich szkołach. Budynek, w którym znajduje się dziś Bursa, był na początku (od 1936 r.) Domem Sodalicyjnym, w którym też działały inne związki religijne i bractwa kościelne funkcjonujące przy kościele Ducha Świętego. Odbywały się tu zebrania i różnego rodzaju spotkania okolicznościowe, wieczory artystyczne, sztuki sceniczne, jasełka, itp…
HISTORIA BUDYNKU
Pierwszym projektantem budynku, który przesłał koncept do zatwierdzenia był inż. Edmund Sawron z Chełmna. Wedle jego zamysłu budynek miał być obszerny i zamykać ulicę św. Ducha, co do tej pory czynił ogród jezuicki. Dlatego taki rozmach w projektowaniu nie spotkał się z aprobatą i plany odrzucono. Zatrudniono wtedy nowosądeckiego inżyniera Zygmunta Słabego, który podzielił budowę domu na dwa etapy, by inwestor mógł równomiernie rozłożyć fundusze budowlane. Najpierw wzniesiono kamienicę, a później od strony wschodniej salę teatralną (salę zebrań) z pomieszczeniami towarzyszącymi. Budynek podpiwniczony wybudowano z cegły, na parterze od strony ulicy św. Ducha wstawiono drzwi wejściowe otwierane na zewnątrz, następnie drzwi wahadłowe prowadzące na hol główny z garderobą dla ok. 180 osób, schodami i toaletami. Na piętrze usytuowano hol z dostępem do trzech sal połączonych ze sobą ściankami rozsuwanymi i dostępem na balkon oraz do toalet.
W części drugiej budynku powstała niepodpiwniczona sala teatralna, a właściwie sala zebrań dla ok. 300 osób. Dalej podium na koncerty, dwie garderoby i magazyn w sutenerach. Ponadto wykonano dwa wejścia bezpieczeństwa, które wychodziły na dziedziniec.
Dom Sodalicyjny nie zajmował więc końcówki ulicy św. Ducha, nie przekraczał też granicy i nie zasłaniał brzydszej części zakrystii, która po usunięciu muru ogrodowego jezuitów zamykała ulicę. Dlatego też by nadać ulicy estetycznego wyglądu w projekcie powstał pomysł wybudowania na ścianie zakrystii drugiej ściany podobnej do bramy łączącej ulicę z placem kościelnym. Jednak z braku funduszów tego nie uczyniono. Dziś spoiwem łączącym budynki jest ściana z metalową bramą.
Budowę Domu zakończono jesienią 1936 roku. W tym też roku wypadała czterechsetna rocznica urodzin wybitnego jezuity ks. Piotra Skargi, w związku z tym gotowy już do użytku Dom Sodalicyjny nazwano Domem ks. Piotra Skargi.
Nie na długo budynek sodalicji służył celom, do których został przeznaczony, a wszystkiemu winny był wybuch II wojny światowej. Początkiem maja 1940 r. zajęli go niemieccy żołnierze, którzy wyznaczeni zostali do pilnowania okolicznych lasów. Sodalicja odzyskała budynek latem 1945 r., jednak nie na długo, gdyż zaraz po zakończeniu wojny Dom Sodalicyjny zajęła Państwowa Centrala Handlowa. W początkach latach 50-tych miejsce Centrali zajął Związek Spółdzielni Spożywców (ZSS). W drugiej połowie lipca 1958 r. zlikwidowano ośrodek szkoleniowy ZSS i decyzją Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Sączu Dom Sodalicji przekazano Szkole Muzycznej. Prawowici właściciele – jezuici – odzyskali budynek dopiero w 1991 r. i od tego czasu Dom Sodalicji funkcjonuje jako Bursa dla młodzieży męskiej w Nowym Sączu.
ZAŁOŻENIE PLACÓWKI
Po odzyskaniu budynku proboszcz parafii i Domu Zakonnego – o. Bronisław Jeleń SI stworzył możliwość zamieszkania kilku najbardziej potrzebującym chłopcom, którzy mieli utrudniony dojazd do szkoły. W szybkim czasie okazało się, że takich potrzebujących jest więcej i budynek stopniowo zapełniał się chłopcami uczącymi się w sądeckich szkołach. Widząc potrzebę uregulowania tej sytuacji i nadania jej ram organizacyjnych o. Prowincjał Mieczysław Kożuch SI dekretem z dnia 15 sierpnia 1991 r. powołał do istnienia Bursę Ks. Ks. Jezuitów przy ul. Św. Ducha 12 w Nowym Sączu, jako placówkę opiekuńczo-wychowawczą. Organem prowadzącym placówkę jest Prowincja Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego z siedziba w Krakowie.
NADANIE IMIENIA
Szczególnym wydarzeniem było uroczyste nadanie imienia Bursie. Nastąpiło to z inicjatywy ówczesnego dyrektora o. Henryka Całki SI, dnia 18 października 2003 r. Bursa otrzymała imię ks. Władysława Gurgacza SI, jezuity, kapelana Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej. W uroczystości z udziałem wychowawców i wychowanków, aktu nadania dokonał ówczesny Prowincjał Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego o. Krzysztof Dyrek SI. Na uroczystości obecni byli zaproszeni goście: ojcowie jezuici, przedstawiciele władz samorządowych, a także pamiętający osobę ks. Gurgacza żołnierze Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej. Prelekcję dotyczącą osoby ks. Gurgacza wygłosił o. dr Kazimierz Leń SI, a tablicę pamiątkową umieszczoną na zewnątrz budynku odsłonił jeden z żyjących żołnierzy PPAN – Henryk Ferenc.
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ NA UCHODŹSTWIE RYSZARD KACZOROWSKI
27 marca 2008 roku podczas Uroczystej Sesji Rady Miasta Nowego Sącza Prezydent Rzeczypospolitej na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Nowego Sącza po czym oddał hołd naszemu patronowi przy tablicy pamiątkowej.
KRZYŻ KOMANDORSKI ORDERU ODRODZENIA POLSKI
14 czerwca 2008 r. roku ks. Władysław Gurgacz SJ został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Uroczysta msza św. i przekazanie odznaczenia krewnym ks. Gurgacza, odbyły się na placu kościelnym parafii Ducha Świętego w Nowym Sączu.
BUDYNEK PO KAPITALNYM REMONCIE
Z uwagi na stan techniczny obiektu, stare instalacje wewnętrzne, niedostosowanie do przebywania osób niepełnosprawnych, niespełnianie wymagań pożarowych i sanitarnych oraz małą funkcjonalność rozkładu pomieszczeń, budynek Bursy przewidziano do przebudowy i generalnej modernizacji. W trakcie remontu wykonano dodatkową kondygnację w celu zwiększenia powierzchni użytkowej. Budynek wyposażono w nową instalację elektryczną, wodno-kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, gazową wraz z kotłownią. Na parterze powstały pomieszczenia biurowe i techniczne, „kawiarenka”, pokój gościnny, sanitariaty ogólnodostępne oraz łazienka dla osób niepełnosprawnych, sala audiowizualna przeznaczona do nauki, zajęć grupowych i wypoczynku dla chłopców. Na pierwszym piętrze usytuowano główne centrum dowodzenia – pokój wychowawców, gabinet dyrektora, powstał węzeł sanitarny z ubikacjami i prysznicami oraz wzdłuż korytarza głównego 10 pokoi 2-osobowych. Na podniesionym piętrze zaprojektowano i zrealizowano 3 dwuosobowe pokoje z łazienką.
Na dodatkowo wybudowanej kondygnacji, czyli 2 piętrze wydzielono hol główny, pomieszczenia porządkowe, wspólną łazienkę z ubikacjami i prysznicami a w głównym korytarzu zaprojektowano i wykonano pokoje mieszkalne (11 pokoi dwuosobowych i 1 pokój gościnny z łazienką). Zmodernizowano i wyposażono zaplecze kuchenne, powstała duża i przestrzenna jadalnia do spożywania wspólnych posiłków. Zainstalowano platformę schodową dla osób niepełnosprawnych oraz windę łączącą wszystkie poziomy budynku, która też może służyć osobom niepełnosprawnym. Dodatkowo w Busie zrobiono siłownię i oratorium, dzięki pomocy materialnej Fundacji im. śp. o. Józefa Janusa SI w Melbourne, a także wsparciu o. Wiesława Słowika SI.
Remont
Bursa po remoncie
HALA ŁABOWSKA
Od lat na Hali Łabowskiej nieopodal pamiątkowego obelisku odbywają się patriotyczne uroczystości upamiętniające jezuitę, o. Władysława Gurgacza SI i poległych żołnierzy Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej. Pierwszym organizatorem spotkań był śp. Henryk Ferenc, jego dzieło do dziś kontynuowane jest przez Fundację „Osądź mnie Boże” im. ks. Władysława Gurgacza. Co roku wydarzenie to gromadzi kilkaset osób. Także delegacja naszej Bursy, w miarę możliwości (uroczystości bowiem odbywają się w sobotę), uczestniczy w tych podniosłych wydarzeniach.
